Industria politika: herri-estrategia bat

Gaur garapen sozial eta ekonomikoaren gaineko eztabaida parlamentario bat egingo dugu. Utzidazue, eztabaida bideratze aldera eta mamia ondo enfokatzeko asmoz, industria politikan zentratzen. Izan ere, Legebiltzar honetan ados gaude guztiok: gure garapen ereduaren oinarria eta motorra, hain zuzen ere, industria da, eta hala izan dadin nahi dugu etorkizunean ere. Beraz, industria politikatik abiatuz eraikiko dut gaur hemen azalduko dudan ikuspegia eredu sozial eta ekonomikoari buruz.

ZIKLO EKONOMIKO BERRI BAT

Has gaitezen momentu ekonomikoari buruzko analisi labur batekin: 

Gaur bizi dugun momentu ekonomikoaren diagnosi-elementu nagusia zera da: azken hamarraldietan hegemonikoa izan den paradigma ekonomikoaren porrotaren aurrean gaude, zeinak mendebaldeko sistema politikoen higadura ekarri duen, nagusiki errenta ertaineko langile klaseak sufritu duen pobretzearen ondorioz. 

Egoera honetan, kontsentsu neoliberala hautsi egin da eta, geroz eta ahots gehiagok adierazten dutenez, politika ekonomiko berri bat martxan jarri beste aukerarik ez dago etorkizuna bermatuko badugu.

Munduak oro har, eta Europak partikularki, eskuinerantz biratu dute, Polonia eta Portugal azken adibideak. Eta kezkaz bizi dugu garai hau, arriskuez jabetzen baikara, historiak irakaspen franko utzi baitizkigu.

Por eso, precisamente, lo que se necesita es un nuevo consenso político que aborde los factores profundos de la desconfianza de la gente en lugar de centrarse simplemente en los síntomas. Porque el fracaso estrepitoso de las políticas neoliberales ha abierto un nuevo ciclo económico, al mismo tiempo que ha generado una brecha cada vez mayor entre la ciudadanía y la clase política. Nos encontramos ante un momento decisivo de la historia y debemos ser capaces de dar una respuesta adecuada.

¿Qué es el propio Informe Draghi en última instancia sino la constatación del fracaso de las políticas neoliberales por parte, precisamente, de quienes las han pilotado en las últimas décadas? Algo hemos avanzado. 

En esto y en una segunda cuestión: en poner en el centro del debate político la autonomía estratégica europea. Después de tantos años de sometimiento a intereses ajenos, parece que nos damos cuenta de que Europa necesita un proyecto político autónomo capaz de situarse en un mundo multipolar, multicivilizacional y multilateral.

Halere, badirudi funtsezko gauzak ulertzeko zailtasunekin jarraitzen dugula, gainean ditugun hiru mehatxu existentzialei entzungor eginez: eskala handiko gerrak, klima larrialdia eta teknofeudalismoa.

Azken bi hamarraldietan, Europako elite politiko eta ekonomikoek berdin defendatu dute paradigma ekonomiko gisa austeritate politika desrregulatzailea, zein Itun Berdetik eratortzen zen keynesianismo berdea eta, orain berriz, armagintzaren aldeko apustu erraldoia. Gaur, industria militarra hautu saihetsezin gisa aurkezten zaigu segurtasuna eta ongizatea bermatzeko.

Guk ez dugu kontsentsu belizista  hau onartzen. Izan ere, gastu militarraren hazkundea giza garapen iraunkorreko edozelako ereduren kontrakoa da: 1/ mehatxu existentziala den klima larrialdiak eskatzen duen berehalako eraldaketa sozioproduktiboa galgatzen duelako, 2/ mundu-gerra berri baterako probabilitatea areagotzen duelako eta 3/ Europar Batasunaren autonomia estrategikoa kaltetzen duelako. 

Aitzitik, Europak proiektu politiko bat osatu behar du, eta, autonomia estrategikoa oinarri, mundu multipolar berri honetan mugitzen ikasi bere interesen defentsan. Horretarako, inteligentzia politikoa eta diplomatikoa da behar duena, ez arma gehiago.

La apuesta por el incremento del gasto militar es contraria a cualquier noción de desarrollo sostenible. El rearme no es la solución a la falta de un proyecto político europeo. Imprescindible acordarse hoy, una vez más, de Gaza y de las terribles consecuencias del genocidio que está perpetrando Israel. Es urgente rechazar la economía de la guerra y apostar decididamente por la economía de la paz. Inteligencia política y diplomacia, no más armas.

Gurera etorrita, testuinguru historiko honek eskatzen du garapenerako euskal ereduaz gogoeta egitea: Euskal Herriaren garapen ekonomiko eta soziala ziklo ekonomiko berriaren argitara pentsatzea. Kexu gara ez dagoelako maila horretako diskusiorik. Legegintzaldiaren lehen urte honetan gai sozioekonomiko asko jorratu dira plaza publikoan: aurrekontu publikoak, fiskalitatea, etxebizitza, zorpetzea, soldatak, absentismoa, energia, gastu militarra, euskara eta talentua, migranteen laneratzea… bakoitza modu isolatuan, garapen sozial eta ekonomikoak Euskal Herrian hartu beharreko norabidearen gaineko sakoneko erreflexiorik batere gabe. Inprobisazio maila kezkagarria somatu dugu hainbat planteamendu eta argudiotan. Eta herri hau ez dago aukerak galtzeko.

El ejemplo más llamativo en este sentido resultó ser el debate fiscal. Cuando tocaba diseñar la fiscalidad para un ciclo económico nuevo, se planteó un debate absolutamente parcial en torno a determinadas deducciones. Cuando debería tratarse de un debate sobre el modelo económico y social que queremos para esta parte del país, sobre el contrato social individuo-comunidad y empresa-sociedad, ustedes dos, PNV y PSE, coartaron una discusión fundamental y redujeron la reforma a un ajuste fiscal que se ha producido en el peor de los momentos y de la peor de las maneras. Una oportunidad perdida. 

HERRI IKUSPEGIKO INDUSTRIA POLITIKA ETA MISIOETAN OINARRITUA

Industria politika berri bat definitzeko orduan, oinarrizko galdera bat pausatzera gaude beharturik. Zer da industria politika? Nola ulertzen dugu? Industria politika ez da politika sektorial bat. Industria politika da garapen ereduaren zentzua eta nolakotasuna definitzen duen herri-estrategia. Eta beraz, inbertsio planak, aliantza finantzarioak eta bestelakoak definitzen hasi orduko erantzun behar den galdera da zein den herri-estrategia hori. Zein den ziklo ekonomiko honetarako euskal garapen eredua, edo nahi bada euskal berrikuntza eredua.

Zeren eta, industria politikaren helburua ez da hazkunde ekonomikoa (horrela, besterik gabe), ez eta enpresen lehiakortasuna (lehiakortasun hori zeren zerbitzura dagoen adierazi gabe). Industria politikak behar du xede argi bat, herri-ikuspegi sendo bat.

Ya que, las sociedades tendrán éxito en el largo plazo solo si tienen un sentido de propósito compartido con el que puedan identificarse estrechamente. Y esta es precisamente la primera gran pérdida que hemos sufrido en esta parte del país en lo que se refiere, también, a la política industrial: la pérdida de un propósito de país, el debilitamiento del sentido comunitario. 

Este es el intangible fundamental que lastra nuestro potencial industrial, que hace imposible alinear nuestras capacidades industriales, tecnológicas, financieras e institucionales de una forma mucho más eficiente en pos de procesos de innovación social que nos posicionen de mejor manera en un contexto internacional cada vez más complejo.

¿Cuándo hemos sido capaces de articular respuestas realmente innovadoras, exitosas a nivel internacional, competitivas en términos económicos y, a la vez, generadoras de igualdad social? Cuando ha habido una visión comunitaria sostenida por una fuerte pulsión igualitaria. Algo que en los últimos años se ha desdibujado notablemente, dando lugar a narrativas en torno a la industria, la innovación o la atracción de capital y talento de corte neoliberal.

¿Cuál es el sentido de propósito compartido que vertebra hoy a los agentes económicos en estos tres territorios? Bisio galera hau erakunde guztietan antzematen da: publiko, pribatu zein hirugarren sektorekoetan, baita gizarte zibileko erakundeetan ere. Baina sektore publikoaren ardura da, beste inorena baino gehiago, eta lehenago, euskal garapen ereduaren narratiba artikulatu eta gizarteratzea. 

La primera pieza fundamental de la política industrial del siglo XXI es un propósito claro que fomente la innovación que busca soluciones a los grandes retos sociales, creando nuevos mercados y oportunidades. Uste dut plan industrial bat kontratatu duzuela oinarrizko ariketa honi erreparatzeke. Zimenduak jartzea ahaztu zaizue. 

Y esto no trata de una retórica hueca sobre los objetivos de desarrollo sostenible, la Agenda 2030, las tres transiciones, etc.: un discurso tan manido y falto de credibilidad a estas alturas de la película. 

Quiero poner tres ejemplos de manifestaciones recientes de este gobierno que van, precisamente, en sentido contrario, que supeditan los retos sociales a la generación de valor económico, y por lo tanto entienden el crecimiento económico como un fin en sí mismo y no como un medio al servicio de un propósito, como dijera Pepe Mujica:



Hemen afera da narratiba koherente bat osatzea, herri-ikuspegi sendo bat, xede bat politika industrialari zentzu argia emango diona. Eta horretarako, sektore publikoak bi palanka baliatu behar ditu gure ustez:

1. Misioetan oinarritutako industria politika bat. Eusko Jaurlaritzak gai izan beharko luke sektore estrategikoak identifikatu eta helburu lausoak proposatzeaz harago, misioak zehazteko. Zeintzuk dira herri-estrategia bat hezurmamitu dezaketen misioak? Adibide bat, elikadura industriari dagokiona: 10 urtetan, egunero jantoki publikoetan ematen diren 100.000 menuak bertoko elikagaiekin hornitzea. Badago gaitasuna eta ezagutza sektorean, eta badago aldeko korrontea ere europar testuinguruan geure buruei halako helburu handinahi bat ezartzeko. Elikadura sistemaren balio-kate osoan berrikuntza prozesu bat trakzionatzeko gai den misioa litzateke, garaiko erronka sozialei erabat lotua, lehen sektorea biziberritzeko aukera. Industria politika berri batek halako misioak zehazteko gai behar du energiaren arloan, mugikortasun jasangarrian, biomedikuntzan, ekonomia zirkularrean, elikadura sisteman, eraikuntzan…
   
   Industria politikari loturiko misioen jagoletza egiteko Industriaren Herri Kontseilua osatzea proposatzen dugu, prospektiba estrategikoa baliatuko duena langintza horretarako.
   
2. Sektore publikoak enpresa eredu jakin baten aldeko apustua egin behar du, non oinarritu badago horretarako gure herrian. Enpresa eredu bat bertan errotutakoa, inklusiboa, garaiko erronkekin erantzunkidea dena eta langileen parte-hartzea artikulatuko duena. Euskal Enpresa Ereduaren aldeko herri-aliantza handi bat sustatzeko ordua iritsi da, eta langintza hori Eusko Jaurlaritzak hartu behar du bere gain.

Lo que se necesita es una política industrial orientada por misiones, no guiada por objetivos vagos; y no tanto dirigida a escoger sectores o proyectos “ganadores”. La política industrial debe consistir en una estrategia de país que defina las misiones que deben guiar la transformación social y productiva de los tres territorios respondiendo a los retos sociales de este momento histórico. 

Los partidos del gobierno han dado un paso en la buena dirección, hay que reconocerlo. Han pasado de practicar aquella máxima ideológica de Carlos Solchaga, “la mejor política industrial es la que no se hace”, a asumir que el sector público tiene que ser parte activa en la transformación industrial. Pero no es suficiente, se quedan ustedes a mitad de camino. No se trata de acompañar al sector privado compartiendo riesgos. Es mucho más que eso.

Necesitamos una política industrial apoyada sobre una relación público-privada simbiótica, equilibrada y responsable, que subordine el funcionamiento del mercado a propósitos de interés público o social, proyectando para ello una dirección para el desarrollo económico y la innovación tecnológica, de tal manera que instituciones y empresas sean co-creadoras de mercado, compartiendo riesgos pero también beneficios.

El espíritu emprendedor de las instituciones hizo posible Euskaltel. Lo dijo Jose Luis Larrea este mismo lunes. Añadimos que la miopía neoliberal del Gobierno Vasco es la que posibilitó la operación económica más infame de la historia moderna de esta parte del país. Aprendamos de los errores. 

GAITASUN PUBLIKO BERRIAK

Bigarren galera handi bat izan dugu azken urte luzeetan: gaitasun publikoena. Oso deigarria da gobernu honek aholkularitza enpresa bat kontratatu behar izatea industria plan bat idazteko, eta beste bat inbertsio plan bat definitzeko. Bi alderdiok, PNV eta PSE, modu batera ala bestera, hamarraldiak daramatzazue hiru herrialdeok gobernatzen etenik gabe. 

Errepaso bat egiten bada zer erakundetze dentsitate dugun industria eta berrikuntza alorrean hiru herrialdeotan, zaila da sinisten Eusko Jaurlaritzak gaitasunik ez izatea talde interdiziplinar bat osatu eta industria plan bat idazteko. Berriro esango dugu: industria plan bat ez da plan sektorial bat, herri-estrategia bat baizik, eta bere oinarriek gobernuaren ikuspegi politikoa jaso behar dute. Ezin gara urtebetez aholkularitza enpresa baten zain egon.

Gaude gure erakundetze sistemak inteligentzia instituzionala galdu duela, ez baliatzearen ondorioz neurri batean, eta gaur, inoiz baino beharrezkoagoa zaigunean, faltan sumatzen dugula. Ondorioz, industria politika berri batek gaitasun publiko berriak definitu behar ditu, hauxe da funtsezko bigarren pieza: Ezin daiteke XXI. mendeko industria politika egin XX. mendeko egitura instituzional eta parapublikoekin.

Zentzu horretan, hiru egitura berri proposatzen ditugu, ziklo ekonomiko berriak behar duen gobernantza gorpuzteko giltzarri izan daitezkeenak:

Batetik, sistema instituzionalaren berrikuntza prozesu sakon eta integral bat planifikatu behar dela deritzogu. Faktore teknologikoa aintzat hartzen badugu, adimen artifizialarekin posible izango da, epe laburrean, prozesu burokratiko hainbat automatizatzea eta administrazioaren ahalmena areagotzea. Aldi berean, langile publiko askok hartuko du erretiroa datozen urteetan. Hauxe da momentua planifikatzeko zein lanpostu automatizatu daitezkeen eta enplegu publiko hori administrazioaren zein beste esparrutara mugitu behar den. Horretarako, definitu behar da zer behar publiko izango ditugun (hezkuntza sisteman, adibidez, baliabide humano gehiago behar ditugu nabarmen) eta zer gaitasun publiko gehitu behar diren sistemara. Ariketa honek ezin du itxaron.

Hori dela eta, Administrazio Publikoaren Berrikuntza Zentroa sortzea proposatzen dugu, Euskal Autonomia Erkidegoko sektore teknologiko eta berrikuntzako eragileen ekosistemaz baliatuta, sistema instituzionalaren berrikuntza era integralean diseinatuko den gunea izan dadin, gaitasun publiko berriak definitzeko, adimen artifizialak automatizatu ditzakeen prozesu burokratikoak identifikatu eta ondoriozko enplegu publikoaren berrantolaketa planifikatzeko, eta sistemaren eragikortasuna emendatzeko estrategiak diseinatzeko.

Bigarren, zientzia eta teknologia sarean behar dugu, baita ere, gobernantzaren ikuspegitik, jauzi bat. Horregatik, ikerketa eta garapen estrategien norabidetzerako eta zientzia eta teknologia sarearen efizientzia areagotzeko, Ikerketa eta Garapenerako Agentzia Publikoa sortzea proposatzen dugu:

1. Zientzia, teknologia eta berrikuntzako politikak norabidetzen, diseinatzen eta gauzatzen laguntzeko, martxan dauden eta osatuko diren estrategia eta planen gaineko ikuspegi estrategikoa landuz.
2. Euskal zientzia eta teknologia sare osoaren antolaketa eta lerrokatzea bultzatzeko estrategiak garatzeko, sinergiak, lankidetza eremuak eta berrikuntza ardatzak hautemanez eta bultzatuz.
3. Ikerketa eta garapenerako finantzazioa koordinatzeko, erraminta berriak diseinatzeko eta 2030erako BPGaren %3,5eko inbertsiora iristeko ekimenak eta estrategiak martxan jartzeko. Baita martxan dauden eta jarriko diren finantzazio iturrien berrikuspena, kokapena eta norabidetzea aztertzeko.
4. Ezagutzaren eta teknologiaren transferentzia azkartzeko sistemak eta metodologiak koordinatu, azkartu eta desplegatzeko.
5. Europako eta nazioarteko zientzia sareak eta lankidetza plataformak koordinatu, sortu eta sustatzeko.
6. Inbertsioen eraginkortasuna eta inpaktua neurtzeko eta jarraipena egiteko.

Y en tercer lugar, recientemente hemos asistido a una polémica muy poco edificante sobre la inmigración. Es evidente que la inserción laboral es un proceso clave de la política migratoria. Es evidente, también, que no tenemos competencias en materia migratoria, y es igualmente evidente que esta es una cuestión civilizatoria de escala continental. Pero eso no es óbice para plantear las políticas públicas que respondan al modelo vasco de gestión de la migración. 

En ese sentido, con el fin de hacer frente a la transformación del empleo que están suponiendo las transiciones ecológica, digital y sociodemográfica, es imprescindible un renovado Servicio Público de Empleo, un nuevo Lanbide, con mucha mayor proactividad a la hora de identificar la demanda de fuerza de trabajo, las personas que puedan ocupar esos empleos y la cualificación necesaria para ello. Un Lanbide que sea la principal referencia para la búsqueda y mejora del empleo para empresas y trabajadores/as. 

Con el fin de garantizar los medios materiales y humanos necesarios, estables y adecuadamente cualificados para ello, proponemos que el Gobierno Vasco, junto con las organizaciones empresariales y sindicales, acuerde un plan de actuación que, entre otras cosas, consolide los ratios de orientadores de los países más avanzados de Europa y sitúe la tasa de temporalidad de la plantilla por debajo del 8%. 

Dicho plan incluirá necesariamente un incremento significativo del número de orientadores y orientadoras existentes en la actualidad para el año 2030, hasta un mínimo de 750 personas, y una especialización suficiente para adquirir las competencias necesarias para responder adecuadamente a las diferentes realidades con planes de formación y acciones requeridas.

AZPIEGITURA ESTRATEGIKOAK

Industria politikaren ikuspegitik izan dugun hirugarren galera handia izan da sektore publikoak esparru estrategikoen gainean posizioak galdu izana: Sistema finantzarioan, bankarizazio prozesua modu akritikoan hartu izanaren ondorioz; energia sisteman, trantsizio energetikoa antizipatu ez izanaren ondorioz; etxebizitza parke publikoari dagokionez, 2015eko legea behar zen moduan ez garatu izanaren ondorioz; eta sektore teknologikoan, akats estrategiko larrien ondorioz (aipatu dut Euskaltel baina, Ibermaticatik hasita, soka luzea da).

La tercera pieza fundamental de la nueva política industrial pasa, por lo tanto, por responder la siguiente pregunta: ¿Cuáles son las infraestructuras estratégicas de futuro que deben garantizar el desarrollo de una política industrial acorde a nuestras capacidades y potencialidades? ¿Y cómo garantizar un nivel de soberanía importante sobre esas infraestructuras (es decir, control público)?

Bost esparru nagusitan zentratuko ditugu gure proposamenak: energia, konputazioa, datuak, finantzak eta etxebizitza:

Trantsizio Energetikoaren eta Klima Aldaketaren Legea adostu genuen duela urte t’erdi. Bertan jasotako konpromisoetako bat da Trantsizio Energetikoari eta Klima Aldaketari buruzko Itun Soziala osatzea. Legearen 11. artikuluak dioenez, prozesuak martxan beharko luke honezkero. Ez daukagu inolako berririk. Denbora aurrera doa eta trantsizio energetikoa korapilatzen. Horregatik, ituna ondorengo bi zutaberen gainean eraiki dadila proposatzen dugu:

1. Egun tramitatzen ari diren energia sorkuntzako proiektuak baldintza zehatzetan gauza daitezen eskura diren baliabide eta gaitasun guztiak aktibatzeko konpromisoa hartuz, interes publikoa gailendu dadin eta komunitate lokalen zaintza bermatu dadin.
2. Parte-hartze demokratikoa lurralde plangintzaren berrikuspenari lotuz: Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren atzerapenak sorkuntzako azpiegituren hedapen orekatu, justu eta demokratiko bat ekidin du orain artean. 2030-2050 aldiari dagokionez, gauzak beste era batera egin behar dira. Horretarako, lurralde antolaketa osoa berraztertu behar da, Lurralde Antolamenduaren Gidalerroak onartzen dituen 128/2019 dekretuak lehen xedapen iragankorrean agintzen duen gisan. Lurralde antolaketaren berrikuspen hau Lurralde Plan Partzialetatik abiatu beharko litzateke, plan horien errebisio prozesuekin herritarren nahiz eragile ezberdinen parte-hartzerako mekanismo zabal eta efektiboak ezarriz, modu berezian, tokiko komunitate eta eragileen parte-hartzea bermatuz.

Halaber, sare elektrikoen gaineko inbertsioen erabakimenaren transferentzia eskuratzeko elkarlanean aritzea proposatzen dizuegu gainontzeko alderdiei, Euskal Autonomia Erkidegoan beharrezkoak diren inbertsioen gaineko erabakimena eskuratzeko eragikortasun handienez joka dezagun. Transferentzia honek sare elektrikoan egin beharreko inbertsioen araudia berrikustea ekarriko luke.

Era berean, Euskal Autonomia Erkidegoan energia elektrikoa merkaturatzeko eta banatzeko entitate publiko berri bat sortzeko azterketa tekniko-juridikoa egitea proposartzen dugu, Kataluniako L’Energèticaren eredua erreferentzia gisa hartuta.

Bestalde, adimen artifizialaren esparruan ahalik eta subiranotasun teknologiko handiena eskuratzea estrategikoa da, eta, geure eredua landuz, Europako Batasunean ildo honetan ematen ari diren estrategia eta ekimenekin bat egitea ezinbestekoa da. Bide horretan, estrategikoa da azpiegitura teknologiko sendoak eraikitzea. Datu fidagarriak eskuratzea eta sektore estrategikoetan aplikazioak sustatzea dugu eginkizun.
Horretarako, eskala handiko adimen artifizialeko azpiegiturak eta konputazio ahalmena garatzea ezinbestekoa da, ereduak garatu eta aplikatzeko nahitaezkoa baita konputazio ahalmen handiko azpiegitura izatea, batez ere eredu neuronalen eta algoritmoen entrenamendu eta doitze faseetan.

Europar Batzordearen “AI Continent Action Plan” egitasmo estrategikoaren barruan, adimen artifizialeko faktoria bat (AI Factory) ezartzeko edo ezarritako baten lankidetza nodoa (nodo estrategikoa) izateko proposamena egiten dugu.

Modu horretan, datu-laborategietako datuak prozesatzeko gaitasun handiko konputazio azpiegitura eraikiko litzateke, euskal zientzia eta teknologia sareko kideek, enpresek eta erakunde publikoek adimen artifizialeko algoritmo konplexu eta lengoaia-eredu neuronal aurreratuak entrenatu eta doitu ahal izateko. Honela, ekosistema teknologiko-enpresarial aurreratua sortzen lagunduko da osasuna, hizkuntza, fabrikazio aurreratua, energia, mugikortasuna eta hirigintzaren esparruan.

AAEUS Faktoriarekin edo, kasuan, lankidetza nodoaren eraketarekin, elkarlan eta kooperazio sare bat garatzea da asmoa, konputazio ahalmen handiko azpiegitura, datu multzo handiak, gaitasun zientifikoak eta ekimen publiko, sozial eta industrialak integratuz.

Halaber, sektore eta eremu estrategikoetan (hala nola, osasuna, hizkuntza, fabrikazio aurreratua, energia, osasuna, mugikortasuna eta hirigintza) Datu Laborategiak sortzea proposatzen dugu.

Laborategi horien bidez, sektore bereko datu kopuru handiak bildu, sailkatu eta kudeatu ahalko lirateke, Datuen Euskal Sistema eratuz, eta Europako Datu Espazio Komunei (Common European Data Spaces) konektatuta egongo litzateke. Horrela, baldintza etikoetan, sozialki eta energetikoki modu arduratsuan, Europako araudia zorrotz errespetatuz eta itzulkin publikoa bermatuz, kalitate handiko datu bolumenetarako sarbidea eskainiko litzaieke unibertsitateei, ikerketa zentroei, erakunde publikoei, enpresei zein adimen artifizialean diharduten eragileei. Datu Laborategiak eta Datuen Sistema Nazionala kudeatu eta egituratzeko, erakunde publiko bat sortu ahalko litzateke Europako Batzordea sustatzen ari den “Common European Data Spaces” estrategiari jarraiki.

Finantza sistemari dagokionez, Eusko Jaurlaritzak aliantza finantzarioa aurkeztu berri du, eta aliantza horren baitan Finantzen Euskal Institutuak Indartuz funtsa eratu du. Urrats bat da, norabide onean. Baina haratago pentsatzeko momentua da. Euskal finantza sistema modu koherentean artikulatzeko unea da, finantza tresna publiko sendo baten erreferentziapean. Horregatik, Finantzen Euskal Institutua Euskal Inbertsio Bankuan bilakatzeko aukera aztertzea proposatzen dugu.

El Banco Vasco de Inversiones no sería una simple ampliación del Instituto Vasco de Finanzas, sino una nueva arquitectura institucional financiera para transformar el modelo económico vasco, reforzar el autogobierno y asegurar una transición justa, sostenible y equitativa. Una transformación estratégica para dotar a la Comunidad Autónoma Vasca de una herramienta financiera más potente, proactiva y con mayor capacidad de actuación.

La reciente creación del fondo Indartuz es complementaria a la creación futura de un Banco Vasco de Inversiones, ya que permitirá acumular experiencia, movilizar recursos y evaluar impacto antes del salto bancario.

Por ello, proponemos analizar, entre otras cuestiones, las siguientes potenciales ventajas de transitar a un Banco Vasco de Inversiones:

• Posibilidad de captar y canalizar fondos públicos, privados y europeos, multiplicando el efecto de la inversión pública a través de la colaboración público-privada.
• Mayor músculo inversor y autonomía operativa en la financiación directa para proyectos tractores en sectores clave (energía, digitalización, vivienda, transición ecológica, industria, etc.).
• Posibilidad de emitir bonos verdes y sociales para financiar infraestructuras sostenibles con capacidades adicionales y más operativas, como:
  • Emisión de bonos corporativos o instrumentos financieros propios, como hace el ICO.
  • Acceso directo a los mercados financieros como agente económico (no solo como agente institucional).
  • Capacidad para captar recursos a mayor escala y con más agilidad para financiar proyectos concretos de inversión empresarial o infraestructuras.
• Menor dependencia de intermediarios financieros externo.
• Mayor capacidad para decidir prioridades y criterios de financiación ajustados a la realidad vasca, así como de apalancamiento financiero y movilización de recursos mediante titulaciones, préstamos sindicados o garantías.
• Canalización más eficaz del gasto público hacia inversiones de alto impacto económico, social y ambiental.

Por último, como ya expusiéramos en sede parlamentaria hace dos semanas, la emergencia habitacional debe ser considerada, también, como un problema económico que impacta en nuestras capacidades industriales. Y por lo tanto, un parque de vivienda protegida destinada al alquiler toma la consideración de infraestructura estratégica. Por ello, nos reafirmamos en la necesidad de crear un Fondo para la Promoción de Vivienda Pública, activando la capacidad de movilización de 3.000 millones de euros en los próximos diez años. Este fondo deberá financiarse por medio del endeudamiento, por un lado. Pero además, podrían participar agentes con vocación social como son las fundaciones bancarias y las EPSV.

AZKEN HITZA

Bukatzera noa. Gaur, hemen, industria politika berri batek gure ustez izan beharko lukeen forma eta edukia aurkeztu dugu, 14 proposamen zehatz aletzearekin batera. Hauxe da hurrengo egunetan gobernuak onartu asmo duen industria planari egiten diogun ekarpena. Hilabeteak eman ditugu eragile eta pertsona askotarikoekin gaur hemen aurkeztutakoa lantzen. Lehendakari jauna, gogo onez partekatuko ditugu ideia eta proposamen hauek zure gobernuarekin modu patxadatsuan hala nahi izanez gero. Eskerrik asko.